Geschiedenis

Afrika in beweging

Een golf van migraties

We gaan naar de periode waar we nog niet kunnen spreken van het land Burundi, ongeveer 1000 jaar voor Christus.
In deze periode gaan twee bevolkingsgroepen op een migratietocht, beide groepen strijken neer in het gebied die later Burundi en Rwanda zal worden.

Vanuit de Nijldelta de latere Tutsi’s, en vanuit de hedendaagse landen Niger, Ghana kwam de andere groep die de Hutu’s vormden.
In dit gebied was er echter al een andere bevolkingsgroep aanwezig, de traditionele inwoners van Burundi, de Twa.
• De Hutu’s zijn de grootste bevolkingsgroep aanwezig in Burundi, ze zijn traditioneel gezien landbouwers.
• De Tutsi’s zijn de tweede grootste groep aanwezig in Burundi, traditioneel zijn ze herders.
• De Twa zijn de kleinste bevolkingsgroep, ze zijn geclassificeerd als pygmeeën en traditioneel zijn het jagers.
Deze drie bevolkingsgroepen hadden elk hun eigen gebruiken en cultuur, en doorheen de tijd groeide deze bevolking uit tot de hedendaagse +-8 miljoen inwoners van Burundi.

De Twa worden zowel door Hutu’s als Tutsi’s bekeken alsof ze geen mensen zijn, bij hen is er dus weinig inmenging van Hutu’s of Tutsi’s geweest.
Of je Hutu of Tutsi bent hangt volledig af van je vader, je erft zijn etnische groep.
Het is niet zoals vele mensen geloven een uiterlijk of plaatselijk kenmerk, ze wonen dan ook door elkaar.

De geboorte van Burundi

We keren echter terug naar de vroege periodes, de bevolking woont in kleine dorpjes/gemeenschappen, in Burundi noemt men dit heuvels.
Aan het hoofd hiervan staan stamhoofden, deze voeren geregeld oorlog met elkaar voor grond en voedselvoorzieningen.
Dit gaat verder tot 1680, in deze periode rijst er zowaar een Burundese ‘Alexander de Grote’.
Mwami Ntare Ruhatsi, hij veroverd vele van deze koninkrijkjes en brengt ze onder zijn leiderschap, Burundi is geboren als een monarchie.
Mwami is hierbij de aanspreektitel van de koning.
In de 19de eeuw breidt Burundi sterk uit onder leiding van Mwami Ntare Rugambe, we kunnen vanaf 1850 dan ook spreken van het echte Burundi.
De landsgrenzen waren dan zo goed als stabiel samen met deze van buurland Rwanda.

De monarchie Burundi

Beleidsvorm

De koning van Burundi stond aan het hoofd van het land, hij was omringd door een netwerk van adviseurs, de Ganwa.
Ze beweerden boven elke etnische groep te staan, maar bevoordeelden toch de Tutsi’s.
Daaronder had je ook een ‘raad van wijzen’ deze bestond vooral uit een selecte elite van Tutsi’s en slechts enkele Hutu’s.
Deze raad van wijzen is vergelijkbaar met ministers, en later had Burundi net zoals vb. België ministers.

Het einde van de monarchie

Burundi blijft een monarchie tot in het jaar 1966, de laatste koning Mwambutsa IV Bangiricenge bevindt zich op dat moment in het buitenland.
Het land is dan nog maar 4 jaar onafhankelijk van kolonisatie door België
België bevoordeelde vooral de Tutsi’s tijdens de kolonisatie!
De Burundese eerste minister/militaire leider van dat moment Michel Micombero ziet zijn kans en gebruikt het leger om een einde te maken aan de monarchie, Burundi wordt een republiek!

De republiek Burundi

Burundi onder Micombero

Michel Micombero is een Tutsi en wordt na de staatsgreep de zelfuitgeroepen eerste president van Burundi.
Hij was afkomstig van de heuvel Rutovu, dit ligt in de provincie Bururi. (Zuiden van Burundi)
Van deze heuvel zullen enkele van zijn opvolgers ook vreemd genoeg afkomstig zijn.

Het was geen makkelijke president en hij had een afgunst voor Hutu’s, hij wilde ze van al hun politieke en militaire macht beroven.
Dit deed hij door Hutu’s uit het leger te ontslaan, en Hutu-ministers af te danken. (Het Tutsificeren)
De Hutu bevolking had dit natuurlijk niet graag maar liet het voorlopig maar gebeuren.
Hutu’s mochten slechts terug in het leger vanaf 2005, Micombero’s beslissingen hebben dus grondige en enorm slechte gevolgen gehad.
Micombero kreeg echter alcohol en drugsproblemen en zijn macht begon snel af te nemen.

Een machtslustige generaal zag hierin zijn kans om zelf president te worden, in 1977 pleegt
Jean-Baptiste Bagaza een militaire staatsgreep.

Burundi onder Bagaza

Jean-Baptiste Bagaza doet hetzelfde als zijn vorige president en wordt hierdoor de tweede president van Burundi.
Hij is ook een Tutsi en zijn heuvel van afkomst is ook Rutovu.
Bagaza is een president van weinig woorden, hij draait graag rond de pot en verteld eigenlijk niet veel.
“Hij beantwoorde vragen met een vraag” (Deltour ,M. 2010 interview)

De kerk wordt echter snel een doorn in het oog van Bagaza,de vele missionarissen die aanwezig waren in Burundi preekten voor democratie, stemrecht,…
Dit waren ontoelaatbare preken die gevaarlijk waren voor zijn bewind, hij liet ze op typische Burundese manier weten dat ze uitgezet werden.
Namelijk een brief die gevuld is met mooie en beleefde uitdrukkingen, zowaar een vriendelijk verzoek tot vertrekken, toch ging het hier over een gedwongen uitzetting!
Ongeveer 300 missionarissen laten Burundi achter zich.

Bagaza doet tijdens zijn presidentschap ook verder met het Tutsificeren zoals Micombero had gedaan.
De Hutu’s komen hierdoor op straat om te protesteren voor meer zeggenschap, maar krijgen van hun president een bloedige tegenreactie!
Er vielen vele doden onder de bevolking, en velen proberen Burundi te ontvluchten.

Deze koelbloedige reactie van Bagaza viel echter niet in de smaak bij de internationale machten.
Burundi’s economie was toen al enorm slecht, het draaide op geldgiften van andere landen!
Ze weigeren echter nog geld in Burundi te stoppen na dit incident en het moet nu verder overleven op ontwikkelingshulp…

Leuk weetje: Desondanks zijn geweldpleging is Bagaza is nog altijd actief als senator in de Burundese regering, een vreemde wet zegt dat je voor altijd senator mag zijn als je ooit eens president was…
Toen Bagaza op reis was in 1986 greep opnieuw een militaire leider de macht, dit keer Pierre Buyoya.

Burundi onder Buyoya

Pierre Buyoya roept zichzelf ook uit tot president van Burundi, net zoals zijn voorgangers.
Hij is een Tutsi die ook opnieuw afkomstig is uit Rutovu!
Zelf was hij aangesloten bij de enige politieke partij die er op dat moment in Burundi aanwezig was de UPRONA(Union for National Progress).

Buyoya weet dat de internationale machten misnoegd zijn met Burundi en probeert deze te sussen door het starten van een democratiseringsproces.
Dit democratiseringsproces lijkt een stap in de goede richting maar het gaat maar niet vooruit, hij maakt er geen werk van en doet het op het gemak om zijn macht te houden.
De bevolking is echter niet gesust en nog steeds onderdrukt, in 1988 begint een kettingreactie van woede en opstanden in het noorden van Burundi dit vooral door de onderdrukte Hutu’s die er genoeg van hebben.
Burundese kranten schrijven over een kleine opstand die onder controle is.
De krant was echter onder controle van de regering, en gebruikte dit om de bevolking koest te houden.
Maar de realiteit was echter heel anders, zo was er een uitgangsverbod en had Buyoya met ijzeren hand gereageerd op deze opstand.
Er vallen 30 000 doden, de beelden van deze genocide zijn een gruwel van stapels lijken en afgebrande huisjes…
“Mensen die vluchtten werden afgeschoten” (Deltour ,M. 2010 interview)
De slachtoffers van deze volkerenmoord waren de Hutu’s.

De internationale machten reageren geshockt, en schrijven enorme kritiek over Burundi.
Opnieuw probeert Buyoya de internationale druk op zijn bewind te verminderen door een zoenoffer te brengen, hij maakt werk van zijn democratiseringsproces!
Dit doet hij door meerdere partijen in Burundi toe te laten en democratische verkiezingen in 1993.

Buyoya’s UPRONA krijgt concurrentie van een nieuwe partij, de FRODEBU
(Front for Democracy in Burundi).
FRODEBU brengt een heel mooie boodschap, de belofte van democratie, onderwijs en gezondheidszorg.
Dit slaat natuurlijk enorm aan bij de onderdrukte bevolking van Burundi!
Aan het hoofd van FRODEBU staat een charismatische man met de naam : Melchior Ndadaye, hij is ook de presidentskandidaat van FRODEBU, een andere belangrijke figuur van FRODEBU is Domitien Ndayizeye.
De politieke campagne gebeurt echter compleet oneerlijk, zo wordt enkel UPRONA uitgezonden op televisie en radio.
FRODEBU geeft echter niet op en zet door, ze doen zelf campagne van heuvel tot heuvel en verkondigen zo toch hun boodschap.

Buyoya is niet echt bezorgd om de verkiezingen, zo vroeg Mark Deltour hem:
“Denkt u dat u president zal zijn?”, zijn beknopte antwoord was een lach:”Daar hoef ik niet over te denken!” (Deltour ,M. 2010 interview)
UPRONA denkt de verkiezingen al op voorhand te hebben gewonnen…
De Burundese bevolking gaat in 1993 ingetogen gaan stemmen, en desondanks de benadelingen en oneerlijkheid komt FRODEBU als de grote overwinnaar uit de bus!
Buyoya moet dus plaats maken voor een voor de eerste keer democratische verkozen president!

Melchior Ndadaye en het begin van de burgeroorlog

Melchior Ndadaye was de eerste Hutu president van Burundi, en ook de eerste legale president.
Hij is ook de eerste president die niet afkomstig is van Rutovu, maar van Murama een heuvel in de provincie Muramvya. (Centrum van Burundi.)

Ndadaye houdt woord bij zijn mooie beloftes en zorgt als een van de eerste zaken opnieuw voor een eerlijk parlement bestaande uit 16 Hutu’s en 16 Tutsi’s als minister.
Ook probeert hij gevormde mensen terug te halen naar Burundi, Micombero had deze er samen met de missionarissen uitgezet.
Helaas begon al snel de onrust opnieuw, dit keer vanuit het leger…
Dit bestond nog altijd voor 100% uit Tutsi’s en keerde zich heel snel tegen Ndadaye.
Ze wisten dat Ndadaye progressief was en geen enkele etnische partij wilde bevoordelen, de Tutsi’s zagen hun macht afnemen…

Op 21 Oktober 1993 werd Ndadaye vermoord samen met zijn voltallige regering, hij was slechts 3 maanden president.
De moord op Ndadaye is de steekvlam die de totale burgeroorlog in Burundi doet ontstaan die bijna tot op heden nog doorraast.

De burgeroorlog vernielt alle hoop en zijn presidenten

De opvolger van Ndadaye was Cyprien Ntaryamira, hij kon echter niks doen tegen de burgeroorlog, zijn vliegtuig werd neergeschoten door rebellen en hij kwam hierbij om.

Ntaryamira wordt opgevolgd door Sylvestre Ntibantunganya, Hij is een Hutu die toch voor 2 jaar president is geweest van 1994 tot 1996. (nog steeds senator voor het leven)
Hij heeft zelf amper iets kunnen doen tegen de burgeroorlog, zijn regering was samen met Ndadaye vermoord, en hij was slechts een marionet die naar het leger moest luisteren.
Al snel bracht het leger een oude bekende terug die opnieuw de macht greep…

De terugkeer van Buyoya en de val

Buyoya neemt opnieuw via militair geweld de macht over een Burundi die nu compleet in oorlog is verscheurd.
Hij dacht snel de burgeroorlog te kunnen beëindigen, maar slaagde daar niet echt in.
Tot zijn pogingen behoorde het organiseren van onderhandelingen tussen Tutsi’s en Hutu’s, zelf sloot hij ook ‘vrede’ met de partij waarvan hij destijds had verloren de FRODEBU.
Dit deed hij door Domitien Ndayizeye (FRODEBU) uit de gevangenis te halen en aan te stellen als Vice-president.

De internationale machten zagen echter wat er gaande was in Burundi, een burgeroorlog en een herrezen dictator…
Er wordt besloten om een handelsembargo op Burundi te zetten, waardoor de hele handel in Burundi stil valt.
Buyoya voelt de enorme druk op zich, en hij kan niet anders dan het maken van een belofte:
“Er komt een Hutu-president!”

Desondanks alles lukt het Buyoya niet om de gemoederen te bedaren, toch houdt hij zich aan zijn woord.
In 2003 krijgt Domitien Ndayizeye (Hutu) het presidentschap overgedragen en treed Buyoya nu zonder geweld af.

Leuk weetje: Buyoya is ook nog steeds een senator voor het leven in de Burundese regering en werd door de Afrikaanse unie in 2008 aangesteld om een vredesmissie in Chad uit te voeren…
Het is onbegrijpelijk dat men uitgerekend Buyoya koos met al de moorden die hij op zijn geweten heeft.

Rebellen winnen de verkiezingen

FRODIBU is dus weer aan de macht, maar heeft nu wel een burgeroorlog die niet te stoppen lijkt.
Ndayizeye richt zich volledig op het stoppen van deze burgeroorlog, hij doet een slimme zet door het plannen van nieuwe verkiezingen in 2005.
Zijn presidentschap verloopt zonder verdere regeringsvallen en in 2005 was de spanning dan ook te snijden in een gebroken Burundi die naar de stembus trekt.

Verschillende politieke partijen stonden op de verkiezingslijst maar de meest notabele van deze verkiezingen was toch de CNDD-FDD.
Deze partij was vroeger een Hutu-rebellenbeweging die nu via de politiek een beter Burundi wilde bereiken.
Hun presidentskandidaat was Pierre Nkurunziza.
De verkiezingen brengen een overwinning voor CNDD-FDD en dus wordt Nkurunziza de nieuwe president van Burundi.

Nkurunziza helpt Burundi uit de afgrond

Pierre Nkurunziza wordt de nieuwe president van Burundi in 2005, en is ook een Hutu-president.
Hij is afkomstig uit Bujumbura, de hoofdstad van Burundi.

Door de burgeroorlog belandde hij in de rebellenbeweging zijn persoonlijke reden hiervoor was een incident aan zijn universiteit.
Hij zag zijn medestudenten worden neergeschoten door Tutsi soldaten, dit zette hem aan om actie te ondernemen, wat hem ook gelukt is.
Desondanks zijn droevig verleden is hij een goede president en houdt het volk enorm van hem, hij is wel bekend als een excentrieke man voor andere landen.

Zo speelt hij graag volleybal of wat golf, hij is niet bang om samen met de gewone burgers huisjes te bouwen of rond te trekken doorheen Burundi.
In 2010 organiseerde hij op eerlijke manier verkiezingen, de Burundese bevolking stond echter als één volk achter hun president en Nkurunziza won met 91% van de stemmen.
Tot op heden is hij de president van Burundi.
Dankzij Nkurunziza is de burgeroorlog nu iets die ‘geschiedenis’ is, hij stopte ook het Tutsificeren, er is nog altijd spanning maar de gemoederen zijn bedaard, en er is weer hoop op een toekomst.

Meer over Nkurunziza kun je ook lezen bij het gedeelte Politiek!

De Kolonisatie/Internationale machten en Burundi

Duitsland

Burundi werd in 1890 gekoloniseerd door Duitsland, het maakte deel uit van het Duits Oost-Afrika koloniegebied
De Duitsers deden niet veel met Burundi en lieten er enkel een ambassadeur achter.
Ze lieten de Mwami (koning) zijn macht houden, en de regering intact.
Burundi bleef in Duitse handen tot de nederlaag in de Eerste Wereldoorlog voor Duitsland.

Belgisch mandaatgebied tot onafhankelijkheid

het verdrag van Versaille veranderde de situatie van Burundi, het was niet langer in Duitse handen maar werd overgedragen als een mandaatgebied aan Belgïe.
Dit gebied waarover Belgïe in 1924 een mandaat kreeg was Ruanda-Urundi (Rwanda en Burundi)
De bedoeling van een mandaatgebied is dat het land die de mandaat krijgt helpt om het zo snel mogelijk onafhankelijk te maken.

Belgïe zag echter potentiele winst in de vulkanische grond van Burundi en de koffieplantages, ook zorgden ze ervoor dat de bevolking belasting moest betalen.
Controle werd gehouden op de Burundese bevolking door het bevoordelen van de machstklasse die al tijdens de monarchie grotendeels Tutsi's waren.
De Tutsi's kregen veel meer controle en Belgïe zorgde ervoor dat de rassentheorie waarin Tutsi's superieur zijn aan Hutu's werd bevestigd.
Deze bevestiging zou uiteindelijk meehelpen de grond te leggen naar de verschrikkelijke genocides die volgden in de toekomst.

Belgïe bleef controle hebben over Ruanda-Urundi tot 1962 waar het zijn greep moest loslaten, en dit mandaatgebied opsplitste in Burundi en Rwanda.
Hieronder zie je Belgische een postzegel die in de tijd van Ruanda-Urundi in omloop was.

De internationale machten

Hiermee werd de grote koloniale machten bedoeld, deze toonden nog altijd na de onafhankelijkheid hun ongenoegen tegenover de drama's die zich in Burundi afspeelden.
Ze hadden vrij grote macht, en kon bijvoorbeeld een handelsembargo over Burundi uitroepen.
Deze internationale machten bestond uit verschillende landen, enkele hiervan zijn:
- Engeland
- Frankrijk
- Belgïe
- Nederland
- Spanje